Jest robota do zrobienia: kilka miesięcy pracy bez wychodzenia z domu, a efekt bardzo potrzebny: lista członków Towarzystwa Rolniczego w Królestwie Polskim z r. 1861. Po likwidacji Sejmu Królestwa Polskiego (1831) i po likwidacji (Drugiej) Rady Stanu Król. Pol. (1841) nie było w Kongresówce ciała przedstawicielskiego, w którym obywatele mogliby wyrażać swoje zdanie. Likwidacja w 1831 r. Uniwersytetu Warszawskiego i Armii Królestwa Polskiego oraz rusyfikacja administracji spowodowały, że obywatele nie mieli państwowych dróg awansu – pozostała im praca organiczna. Tej służyć miało powołane w 1858 r. Towarzystwo Rolnicze pod kierownictwem Andrzeja hr. Zamoyskiego. Szybko zaczęło ono zastępować nieistniejący Sejm, dlatego margrabia Wielopolski rozwiązał je w roku 1861 – co było jedną z istotnych przyczyn wybuchu Powstania Styczniowego.
Opracowałem listę członków Tow. Roln. na podstawie oryginalnego spisu z r. 1861. Jest ona tutaj: http://www.sejm-wielki.pl/towarzystwo_rolnicze1861.php . Aby jednak ustalić, kto był kim, potrzeba miesięcy żmudnej pracy. Nie trzeba nawet wychodzić w domu, wszystko jest w Internecie lub u mnie. Potrzeba tylko dwóch rzeczy: 1) kogoś, kto poświęci te kilka miesięcy i 2) kogoś, kto za tę pracę mu zapłaci. Ja chętnie tą pracą pokieruję i zagwarantuję, że jej wyniki będą publicznie (za darmo) dostępne.
Co trzeba zrobić?
- Dla każdego adresu, trzeba ustalić, jaka to była parafia. Znamy nazwę wsi, znamy powiat i okręg w ramach tego powiatu. Trzeba wziąć Regestr Diecezjów księdza Czajkowskiego oraz Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i odnaleźć, do jakiej parafii należy dany majątek.
- Znając parafię, trzeba poszukać akt metrykalnych wytworzonych około roku 1861 dla tego nazwiska w tej parafii – jeżeli ktoś chrzcił dziecko lub wydawał córkę za mąż, albo zmarł sam lub pochował zmarłe dziecko (wtedy dzieci umierało dużo!), to adres powinien tam być odnotowany. Akta metrykalne dostępne są pod adresami geneteka.genealodzy.pl i regestry.lubgens.eu (drugie dla obecnego woj. lubelskiego, pierwsze dla reszty Kongresówki).
- Oprócz powyższego – trzeba posprawdzać ok. 2500 kandydatów, których wstępnie (automatycznie) udało mi się przyporządkować do imion i nazwisk obecnych na liście; to osoby najlepiej skoligacone i żyjące w tym czasie – większość trafień jest celna, ale potrzeba sporo wysiłku, by to zweryfikować i odsiać ziarna od plew.
Nie trzeba tego robić od razu dla całej Kongresówki. Jak ktoś się interesuje konkretnym powiatem i dobrze zna ziemiaństwo ze swojej okolicy – to niech się skupi na tym. Może taka praca małymi krokami więcej tu pomoże niż branie się od razu za wszystko. Skoro przez 156 lat nikt nie wydał Słownika biograficznego Towarzystwa Rolniczego w Królestwie Polskim, to nawet małe cegiełki będą przydatne w popchnięciu tego dzieła do przodu.