30% osób z Nekrologii ma znaleziony akt zgonu. Top 50 parafii.

Przez ostatnie pół roku wyszukiwałem akty zgonu osobom, które są w Nekrologii Minakowskiego. Ponad 60.000 zdjęć aktów zgonu jest dostępnych na wielcy.pl/nekrologia (pod zdjęciami nekrologów). To prawie 30% wszystkich osób, których nekrologi z lat 1845-1939 udało się znaleźć w polskiej prasie.

Akty zgonu (metryki śmierci) zawierają często dodatkowe informacje, których nie ma w nekrologu. Są świetnym uzupełnieniem, bo zwykle w akcie są podane dane rodziców zmarłego, a jeśli pozostawił żyjącą żonę lub męża – to także informacje o pozostałym małżonku są podawane. W nekrologach często tego brakuje, więc dzięki temu można rozbudowywać genealogię wszystkich ludzi, o których śmierci donosiły przedwojenne gazety.

To, co je łączy, to data śmierci. Nekrolog był zwykle publikowany w ciągu dwóch dni po śmierci osoby, której dotyczy (zwykle tak, by ci, co go przeczytają, zdążyli jeszcze przyjść na pogrzeb). To samo można powiedzieć o akcie zgonu, więc jeżeli imię i nazwisko zmarłego się pokrywają, ta sama jest data śmierci i nie ma innych przeciwwskazań, to można te osoby połączyć w jedno. Te przeciwwskazania, to różny wiek zmarłego albo wprost podana w nekrologu informacja o miejscu śmierci, która nie pasuje do aktu zgonu – takie sytuacje bywają w przypadku popularnych nazwisk (np. Maria Kozłowska), ale są rzadkie i raczej łatwo je wychwicić.

Te ponad 60 000 aktów zgonu trzeba było odnaleźć i sprawdzić. Nie było to łatwe, bo często pisane były niewyraźnie, słabym atramentem, który wyblakł po półtora wieku, są niewraźnie zeskanowane, a do tego często były pisane w obcym języku (zwłaszcza po rosyjsku, czasem po łacinie). Dla mnie obce języki nie są problemem, ale dla piszących często wyzwaniem było zapisanie polskich imion i nazwisk w innym alfabecie, więc przy tak dużej skali jest to istotne wyzwanie. Na szczęście nekrologi były drukowane, więc pozwala to często na poprawę błędnego zapisu imion czy nazwisk (akty zgonu spisywano z zeznań świadków, nie było przecież wtedy dowodów osobistych).

Co z pozostałymi 70%? Tu na razie wygląda na to, że duża część z pozostałych akt zgonu jest niedostępna. Albo dlatego, że księgi zaginęły, albo dlatego, że archiwa państwowe jeszcze ich nie zeskanowały. Trochę na pewno się jeszcze znajdzie, ale jest obawa, że nie da się nigdy zdobyć większości.

Teraz kolejne zadanie przede mną – z tych 60 000 aktów zgonu trzeba spisać informacje, których nie ma w nekrologach, zwłaszcza o rodzicach i małżonku zmarłego (daty i wiek już wszystkie spisałem). To będzie praca na wiele miesięcy, być może uda się to skończyć do grudnia 2023 r., ale obiecać tego nie mogę. Informacje z tych uzupełnień będą na bieżąco zasilały Wielką Genealogię Minakowskiego (Wielcy.pl).

Oto statystyki ujęte w tabeli: