Naturalny dla kobiety wiek zamążpójścia to 20 lat. Tak przynajmniej wyglądało to zanim wprowadzono masowe szkolnictwo w badanej przeze mnie XIX-wiecznej parafii Kampinos, gdzie typowy wiek zamążpójścia panny wynosił właśnie tyle: 20 lat. Jest to mediana na 1302 przypadki, gdy znam datę urodzin panny młodej: połowa kobiet biorących pierwszy ślub była młodsza, połowa była starsza.
28% panien wychodziło za mąż mając 16-18 lat.
42% panien miało od 19 do 22 lat.
30% to były stare panny (23 lata i więcej), w tym: 13% miało 23-24 lata zaś 17% miało 25 lat lub więcej.
Ich mężowie byli zwykle ok. 3 lata starsi.
Starałem się odrzucić przypadki wdów biorących ponowny ślub, ale być może część się prześliznęła przez sito i zawyżają lekko powyższe wskaźniki.
Małżeństwa, przy których znam datę urodzin (akt chrztu) panny to połowa z 2751 małżeństw zawartych w tej parafii w tym okresie.
Przyrost naturalny w Polsce wynosił w tym czasie ok. +1,6% rocznie. Ostatnio waha się między -0,4% a -0,1%. To m.in. efekt tego, że panny zamiast za mąż, idą na studia.
Gdy zamiast chłopek przyjrzymy się ówczesnym hrabiankom (kobietom, którym przysługiwał po ojcu dziedziczny tytuł hrabiowski), to ich przeciętny wiek (mediana) wynosił 22 lata w chwili ślubu. Większość (52%) panien hrabianek w XIX w. wychodziła za mąż w wieku 21-23 lat.
Źródło: obliczenia własne, na podstawie danych danych omówionych w moim artykule o koligacjach w parafii Kampinos.